Champagne is zonder twijfel de meest bekende mousserende wijn die er is. En terecht! Champagne staat garant voor een feestelijke ervaring door zijn bubbels, smaak en chique imago. Veel mensen drinken deze wijn dan ook tijdens Oud en Nieuw of als er iets leuks te vieren is. Ik vertel je graag iets meer over deze feestelijke wijn!
De druiven waarmee champagne wordt gemaakt mogen uitsluitend komen uit de Champagne regio in Frankrijk. De Fransen zijn nogal precies als het gaat om de eisen: om champagne ook echt zo te mogen noemen moet de producent voldoen aan strenge eisen. Een speciaal daarvoor opgericht instituut, het Comité Interprofessionnel du vin de Champagne (CIVC) heeft deze regels opgesteld.
Zo zijn bijvoorbeeld de gebieden waar de druiven morgen groeien aangewezen, de meest geschikte druiven zijn vastgelegd, de manier waarop de druiven het best kunnen groeien evenals de richtlijnen voor productie. Machinaal oogsten is verboden, dus alle druiven worden met de hand geplukt.
De drie grote druiven voor Champagne
Champagne wordt gemaakt van een mengsel van het sap van blauwe en witte druiven. De druivenrassen die bijna altijd worden gebruikt zijn Pinot Noir, Pinot Meunier en Chardonnay. Slechts 1% oftewel 92 hectare van de 30.000 hectare wijngaard van de AOC-Champagne zijn met andere druiven dan die “grote drie” beplant. Elk druivenras geeft zijn eigen karakter mee aan de champagne: Chardonnay geeft levendigheid en mineraliteit mee, Pinot Meunier zorgt voor een fruitige toevoeging en Pinot Noir geeft de wijn zijn structuur.
Ondanks de strikte voorschriften kan elk wijnhuis spelen met de verhoudingen waarin de ze verschillende druiven gebruiken. Champagnehuizen in Reims gebruiken traditioneel veel Pinot Noir. In Épernay gebruiken wijnmakers meer Chardonnay.
”Remember, gentlemen, it’s not just France we are fighting for, it’s champagne!”
Winston Churchill
Waardoor is champagne zo lekker?
Hoewel er best wat alternatieven zoals crémant, sekt en franciacorta voor handen zijn, staat champagne voor veel mensen op eenzame hoogte als het om de smaakbeleving gaat. Maar hoe kan dat eigenlijk? Een deel zit hem natuurlijk in de manier waarop de wijnmakers met hun grote kennis van zaken de wijn produceren. Ze doen dat volgens de ‘traditionele methode’. Daarover schreef ik meer in het artikel ‘wat is de traditionele methode?’
Maar ook de natuur helpt flink mee! Het klimaat en de bodem zorgen voor relatief veel zuur en weinig suiker in de druiven.
De Champagne regio ligt op een plek waar het klimaat voor het maken van mousserende wijn ideaal is. Het is er koel: gemiddeld zo’n 10-11 graden, met weinig uitschieters naar boven of onder. Dat komt onder meer door de milde werking van de zee op het klimaat. Dat het klimaat gemiddeld genomen mild is betekent trouwens helemaal niet dat dit voor de wijnstokken een prettige omgeving is. De wijnstokken moeten juist hard werken om hun druiven voort te brengen. De druiven groeien langzaam en dat zorgt voor een verfijnde smaak in de wijn.
Naast het ideale klimaat helpt ook de bodem goed mee om te komen tot een unieke smaak. In de regio bestaat de bodem namelijk uit kalk. Voordeel van kalk is dat het zacht is, waardoor de wortels van de druivenstok heel diep kunnen groeien en allerlei mineralen kunnen opnemen. Doordat kalk ook het water goed vasthoudt, staan de druivenstokken niet snel droog.
Het etiket lezen
Het is vaak lastig om wijs te worden van de etiketten op Franse wijn. Elke regio hanteert eigen regels en vaak moet je over wat achtergrondkennis beschikken om te begrijpen welke wijn nu precies in de fles zit. Je weet inmiddels welke druiven worden gebruikt. Verder is gekozen voor een kwaliteitsaanduiding die is gebaseerd op de gemeente waar de druiven vandaan komen. De hoogste trede is Grand Cru. Daar achter komen gemeenten met een Premier Cru aanduiding.
In de Champagne regio kan je veel grote champagnehuizen vinden zoals Piper Heidsieck, Ruinart, Krug en Dom Perignon. Al die wijnmakers zijn op zoek naar voldoende druiven voor hun wijn. Daarom kopen ze door de hele regio druiven in, die dan onder de vlag van de grote merken worden verkocht. Je komt daardoor de aanduiding Grand Cru of Premier Cru niet zo vaak tegen.
Je kan ook een oogstjaar tegenkomen op het etiket van een champagne, dat wordt een millésime genoemd. Het gaat dan om een vintage. Bij een vintage worden alleen druiven van één oogstjaar gebruikt. Dat is interessant omdat je daardoor de bijzonderheden van dat specifieke jaar terug kan proeven in de wijn.
De beste Champagne tip
Tot slot nog een laatste tip; de champagne smaakt het beste op de plek waar deze gemaakt wordt. Ofwel in de Champagne streek! Ik was er eind juli en het was geweldig. In de blog Mijn tips voor jouw wijnreis naar de Champagne streek (Epernay) lees je mijn tips voor als je ook eens die kant op gaat.
Als wijnliefhebber wil je vast geen update missen. Zorg daarom dat je wijnblog Wijntjes met Esther ook via Facebook en/of Instagram volgt en schrijf je in voor de nieuwsbrief!
Niet alleen lezen over wijn maar ook samen met mij proeven? Dat kan! Normaal doe ik proeverijen aan huis of op de zaak maar vanwege de Corona maatregelen kan dat op dit moment niet. Wat wel mogelijk is? Online proeven tijdens een wijnproeverij met vrienden (of collega’s of familie) of door je aan te sluiten bij de online wijnproefclub.
Wijnliefhebber, kaasfan en oprichter van Wijntjes met Esther en intussen ondernemer in de wijn. Schrijft hier regelmatig over wijn, leuke restaurants en gave evenementen. Gek op Riesling maar probeert ook graag iets nieuws en onbekends. Meest recent bezochte wijngebied: de Bourgogne in Frankrijk en Piemonte in Italie! Cheers!