Begin november mocht ik mee op wijnreis naar de Alto Adige in Zuid-Tirol. Super gaaf! Je snapt dat toen deze uitnodiging in mijn mailbox verscheen ik deze meteen met beide handen nam. De Alto Adige was mij nog niet bekend dus ik keek er daarom extra naar uit om kennis te maken met deze Italiaanse regio waar we zouden gaan kennismaken met kwaliteitswijnen, maar ook typische Tiroolse kwaliteitsproducten zoals kaas, spek en appels. Ik neem je even mee op mijn reis en deel de 5 highlights (wat mij betreft) in deze nieuwe blog.
1. Dineren bij Seehof Keller en de eerste Zuid-Tiroolse wijnen
Na 2 vluchten en een busrit van 1,5 uur komen we aan bij de locatie voor het diner: Seehof Keller. Ondanks dat het allang donker is zien we het direct, dit is een supergave plek! Buiten op het terras staan wat mensen gezellig met een drankje bij een vuurkorf, maar ook binnen ziet het er uitnodigend uit. Snel naar binnen, wij zijn intussen wel toe aan wijn (en eten) na die reis.
Voor ons diner is een aparte ruimte gereserveerd waar we gaan kennismaken met de Zuid-Tiroolse keuken maar natuurlijk ook met de eerste wijnen van deze trip. En dat doen we op een super leuke manier, want bij ons aan tafel zitten ook twee gezellige dames en vertegenwoordigers van twee wijnbedrijven; Helena Lageder van familiebedrijf Alois Lageder en Letizia Pasini van coöperatie Schreckbickl Colterenzio.
We starten meteen feestelijk met Haderburg Pas Dosé een mousserende wijn uit deze regio, gemaakt van 85% Chardonnay en 15% Pinot Noir volgens de traditionele methode. Ik proef gist en brioche maar daarnaast is deze wijn ook fruitig. Heerlijk! Daarbij snoepen we alvast wat van het zelfgemaakte ‘Schüttelbrot’ (knapperig Tirools hard gebakken dun brood) en zelfgemaakte ricotta. Niet te veel want daar komt het eerste gerecht.
Op tafel worden plateaus gezet met Speck PGI (lichtgerookte en aan de lucht gedroogde ham), porcini champignons in olie en Cajinci Arestis. Ca- wat? Dit is de naam van de ravioli gemaakt van een mengsel van aardappelen, gevuld met spinazie en ricotta, gebakken in olie. Omdat ik geen varkensvlees eet, krijg ik ook nog kalfscarpaccio. Daarbij proeven we een witte en een rode wijn; de Pinot Grigio DOC Porer 2017 van Alois Lageder en de Pinot Nero Riserva DOC St. Daniel 2016 van Colterenzio. Pinot Grigio is vaak vrij fruitig, vaak iets te naar mijn zin. Maar dit is zeker geen alledaagse Pinot Grigio! Deze is fris, smaakt wat appelig, heeft veel karakter en smaak. Lekker! Dan de rode wijn. Pinot Nero is hoe de Italianen Pinot Noir noemen en dit kan prima bij een voorgerecht aangezien het een vrij lichte wijn is. Ik ben een Pinot Noir fan, dus wat mij betreft zit je al snel goed met zo’n wijn 😉
Het tweede gerecht is risotto met Zuid-Tiroolse appels PGI, Stelvio kaas PDO en uienpoeder. Daarbij is er gekozen voor de Manzoni Bianco DOC Fórra 2016 van Alois Lageder en Lafoa Chardonnay DOC 2016 van Colterenzio. De Chardonnay is gemaakt van druiven die groeiden aan 45 jaar oude wijnstokken en wordt zo gemaakt dat deze ook rijpingspotentieel heeft. De wijn heeft verder gerijpt op Frans eikenhout maar ook heeft er een malolactische vergisting en bâtonnage plaatsgevonden.
De risotto is geweldig, maar ik ben al snel verkocht als ik risotto voor mijn neus krijg. Deze versie kende ik nog niet, maar het viel goed in de smaak! De Chardonnay kan de risotto (die natuurlijk altijd erg romig en vol van smaak is) uitstekend aan maar overheerst niet.
De Manzoni Bianco is een kruising tussen Pinot Blanc en Riesling, een druivenras waar ik nog niet eerder van gehoord had en die vooral voorkomt in de Veneto regio. Deze Manzoni van Lageder ruikt heerlijk naar abrikoos en perzog en heeft veel karakter, ook deze gaat perfect bij de risotto.
Dan volgt het hoofdgerecht van hertengoulash met kruiden Spätzle en rode kool. Daarbij van Alois Lageder de Cor Romigberg 2015 een wijn van Cabernet Sauvignon en Petit Verdot uit 2015. Deze ruikt heerlijk, iets aards en erg kruidig. Qua smaak ook nog rood fruit, tannine en een klein zuurtje. We proeven verder ook de Lagrein Riserva DOC Mantsch 2016 van Colterenzio. Lagrein is een typische druif uit deze regio en ik vind bij deze gang deze wijn het beste passen bij het gerecht. Deze wijn is wat meer ‘smooth’ dan de eerste.
Tot slot sluiten we af met het toetje; Linzer cake met thee en koffie (want we hebben intussen al behoorlijk wat geproefd zo!)
Wat een geweldige start van de trip! Een mooi restaurant, heerlijk eten, fantastische wijnen, hele vriendelijke en attente bediening en leuk gezelschap, vandaar dat dit echt een highlight is die ik graag met jullie wil delen. Dit restaurant is echt een bezoekje waard. En ook de wijnen van deze twee wijnhuizen zijn aanraders.
Over Alois Lageder
Het verhaal van deze wijnfamilie begint in 1823 met Johann Lageder in Bolzano die wijn verkocht. De generatie daarna kocht een aantal wijngaarden en begon met de productie van eigen wijnen. Op dit moment staat de 5e/6e generatie aan het roer en is de wijnproductie geheel biodynamisch.
For us, wine is not only a product of nature but also the expression of our attitude.
Google vertelt me dat de wijnen van Alois Lageder bijvoorbeeld bij de Gouden Ton te koop zijn.
Over Schreckbickl Colterenzio
In tegenstelling tot Lageder is Schreckbickl Colterenzio geen familiebedrijf, maar een coöperatie. In 1960 richtten 28 wijnboeren deze coöperatie op en kozen als naam voor de plek waar de oprichting plaats vond, juist in Schreckbickl (Colterenzio in het Italiaans). Hier werken intussen 300 families samen.
Via Google zie ik dat de Colterenzio wijnen bijvoorbeeld bij Anfors Imperial te koop zijn.
2. Overnachten in designhotel & appartement Gius
We overnachten bij Gius in Caldaro een kleine 10 minuten van Seehof Keller. Je hebt het hotel, maar er zijn ook appartementen (die wel allemaal in een apart gebouw zitten. En zo apart dat je je eerst afvraagt of je goed zit. Voor onze appartementen moesten we door een lege garage. Maar ja, uiteindelijk kwamen we bij de (design) appartementen en die zijn gaaf!) De kamers zijn erg ruim, hebben super mooi uitzicht en als klap op de vuurpijl staat er ook een fancy bubbelbad in de kamer. Die heb ik natuurlijk wel even uitgetest!
‘s Ochtens was het ontbijt bij Boutique Café La Nonna Glück, een super schattig zaakje waar je niet alleen voor een heerlijk ontbijt terecht kunt maar ook voor (hippe) kleding en souvenirs (en dan echt leuke/lekkere dingen).
3. Een rondleiding & wijnen proeven bij Muri Gries
Op onze eerste volledige dag wacht ons een bomvol programma met bezoeken aan verschillende wijnhuizen en veel proeven (heel veel proeven! Dus dat proeven deed ik de hele dag met hele kleine mini slokjes zodat ik wel alles kon proeven, maar dat ook gewoon zou trekken. Ook een wijnblogger kent haar grenzen ;)). Het bezoek aan Muri Gries wil ik in ieder geval even noemen. Dit is namelijk niet zomaar een wijnbedrijf, dit is ook een klooster. Niet alleen een plek met veel historie, het klooster is nog steeds actief. Hier wonen dus monikken die het kloosterleven combineren met het werken in een wijnbedrijf. Muri Gries heeft 35 hectare aan wijngaarden met locaties in en om Bolzano. Met de opbrengst van deze wijngaarden produceren ze gemiddeld 650.000 flessen wijn per jaar. 80% is rode wijn, 20% dus wit.
Wij bezoeken de Klosteranger wijngaard die direct naast het klooster gelegen is en na de rondleiding is het tijd om een aantal wijnen te proeven samen met wijnmaker Christian Werth (sinds 1988 al bij Muri Gries).
We proeven:
- Terlano Pinot Bianco DOC 2017
- Terlano Pinot Bianco DOC 2016 Riserva ‘Abtei Muri Gries’
Van deze twee witte wijnen, valt de tweede het beste in de smaak. Deze heeft in tegenstelling tot de 2017 meer houtrijping gehad (15-16 maanden), heeft ‘sur lie‘ gerijpt en battonage gehad. De wijn ruikt heerlijk en smaakt romig en heeft iets van abrikoos.
- Pinot Nero DOC 2016 Riserva ‘Abtei Muri Gries’
- Pinot Nero DOC 2015 Riserva ‘Abtei Muri Gries’
De 2015 heeft wat meer tannines naar mijn idee, dus mijn favoriet van deze twee is de 2016. De lichte kleur, de kruidige geur en het rode fruit in de smaak. Een typische Pinot!
En daarna gaan we door naar de Lagrein, de trots van deze regio en ook de druif waar ze bij Muri Gries graag wijn van maken aangezien we er maar liefst 5 proeven:
- Lagrein DOC 2015 Riserva ‘Abtei Muri Gries’
- Lagrein DOC 2011 Riserva ‘Abtei Muri Gries’
- Lagrein DOC 2003 Riserva ‘Abtei Muri Gries’
- Lagrein DOC 2015 Riserva ‘Vigna Klosterganger’
- Lagrein DOC 2014 Riserva ‘Vigna Klosterganger’
Wat een mooie wijnen! Ze verschillen van elkaar op het gebied van de zuren (Lagrein zit vaak wat hoog in de zuren), mate van tannine en kruidigheid. Door de eerste twee aspecten zijn de Lagrein wijnen vaak
4. Een rondleiding & wijnen proeven bij Manincor
Wat is het gaaf bij Manincor! Zo mooi gelegen ook bij het Caldaro meer. En dus zeker een hightlight en een bezoekje waard als je in deze regio bent.
De verschillende gebouwen op de wijngaard stammen uit 1608 en werden destijds gebouwd door Hieronymus Manincor, die het land naast het Caldaro meer van de keizer kreeg voor zijn diensten. Zijn kleindochter trouwde met een erfgenaam van graaf Enzenberg in 1662 en zo is het Manincor huis altijd in die familie gebleven, zelfs nu nog. Ook het wijnmaken begon al vroeg. Zo is er teruggevonden dat er al in 1698 sprake van is geweest dat er hier wijn werd gemaakt.
Op dit moment, sinds 1991, staat Michael Goëss-Enzenberg aan het roer en is Manincor het grootste wijnbedrijf van de regio. Bij dit wijnbedrijf wordt sinds 2006 volledig biodynamisch gewerkt, er is veel respect voor de natuur en de natuur wordt ook bij het proces betrokken. Zo lopen er wel eens schapen door de wijngaard en toen wij er waren kippen. Het idee is dat er niet een aspect verantwoordelijk is voor het eindresultaat, het hele systeem samen is daar verantwoordelijk voor.
Echt een gaaf wijnbedrijf is dit! Ten eerste is het heel mooi gelegen en zie je zo dat dit een bedrijf is waar kwaliteit, passie en professionaliteit hoog in het vaandel staat. Er wordt bij dit wijnhuis, dat zo’n 300.000 flessen per jaar produceert, duidelijk kosten nog moeite gespaard. Dat ik enthousiast ben en dit een echte highlight vind, komt zeker ook door de manager van de wijngaard; Helmuth Zozin, die ons rond rondleidt.
We mogen ook proeven natuurlijk. Eerst een aantal op locatie en daarna proeven we ook Manincor wijnen bij de lunch die bij Panholzer wordt geserveerd, een restaurant in de buurt.
We proeven achtereenvolgens:
-
- Eichhorn 2017 Weissburgunder
-
- Sophie 2017 Chardonnay
- Lieben Aich 2016 Sauvignon Blanc
Wat bij de eerste 3 opvalt is dat het alledrie ondanks het verschil in de druiven hele frisse wijnen zijn met veel zuren en veel smaak. Ik moet bij het proeven steeds aan groene appel denken.
De volgende wijnen proeven we steeds per twee bij de lunchgerechten en bespreken aan tafel welke we het beste vinden passen bij het gerecht. Al heeft Helmuth goed z’n best gedaan om steeds 2 wijnen te kiezen die eigenlijk alletwee wel goed combineren.
- Eichhorn 2015 Weissburgunder – De beste combi met de kastanjesoep. Niet te heftig van smaak en door het kleine zuurtje een mooie match.
- Kaltersee Keil 2016 Schiava (Vernatsch, nog een lokale druif)
- Sophie 2012 Chardonnay – Door de kaas in de ‘Schlutzer’ (soort deeghapjes) met ook spinazie, past deze Chardonnay het beste is onze conclusie. Deze kan de kaas mooi aan.
- Tannenberg 2016 Sauvignon Blanc
- Mason di Mason 2013 Pinot Nero
- Castel Campan 2009 Merlot/Cabernet Franc – Bij het gerecht van rund (draadjesvlees stijl) past deze zachte wijn echt perfect.
- Le Petit de Manincor 2015 – De enige dessertwijn die we proeven bij het appelbladerdeeg dessert met vanille ijs. Deze wijn is zoet en smaakt naar mandarijn.
Zo nog een hele klus zo’n bezoek en lunch! Maar het was een echte hightlight!
5. Een rondleiding & wijnen proeven bij Elena Walch
Manincor was een plaatje maar ook het laatste wijnhuis wat we tijdens onze trip bezoeken; Elena Walch ligt er schilderachtig bij! We worden verwelkomt door dochter Julia die ons enthousiast het een en ander vertelt over het bedrijf. Zo is Elena is haar moeder en staat Julia nu samen met zus Karoline als 5e generatie aan het roer.
We proeven 5 wijnen waaronder een Pinot Grigio die helemaal niet zo typisch Pinot Grigio is. Meestal vind ik die namelijk vrij fruitig, maar deze was eerder wat mineralig. Julia vertelt dat de Pinot Grigio de belangrijkste wijn voor export is.
Ook proeven we een Gewürztraminer, een wijn die wij in Nederland niet heel erg vaak drinken. Daar is deze wijn echt een niche. In Italië is het veel gebruikelijker om dit te drinken. Deze Gewürztraminer is bloemig en fruitig, maar niet al te zoet. Toch is het niet mijn ding. Niet al te zoet, is voor mij al te zoet…
Tot slot 2 rode wijnen; Pinot Nero en Lagrein. Beide mooie wijnen, maar mijn persoonlijke voorkeur gaat toch uit naar de Pinot Nero.
En verder?
Met deze highlights ben ik er nog niet eens, want op ons programma stond nog veel meer! Zo gingen we nog törggelen (traditie die draait om het vieren van een goede druivenoogst. Hierbij worden allerlei lokale gerechten gegeten (lees: Veel en erg machtig)) bij Föhrnerhof in Bolzano en proefden we de wijnen van Weingut Rottensteiner.
Ook was er nog een ronde tafel presentatie en wijnproeverij van verschillende wijnhuizen uit de regio (Kellerei Kaltern, Tiefenbrunner-Schlosskellerei Turmhof en Cantina Tramin) bij Cantina Tramin. En daarnaast proefden we naast de vele wijnen ook nog de andere kwaliteitsproducten uit de regio tijdens een speciale proeverij op de laatste dag van onze reis. Zo maakten we kennis met de Südtiroler Apfel g.g.A, het Südtiroler Speck g.g.A en Stilfser g.U. Käse.
We hebben niet stil gezeten zoals je hebt kunnen lezen. Ik zou je zeker aanraden als je deze kant op gaat, om er iets meer tijd voor uit te trekken dan de 1,5 dag die wij hadden. Deze regio verdient zeker meer dan een bliksembezoek!
Nog tijd over?
Aan de persreis in de Alto Adige plakte ik nog een lang weekend Verona. Nu ik er toch in de buurt was… Echt een aanrader die stad! Veel historie en natuurlijk ook veel lekker eten en heerlijke wijnen. Ook eens die kant op? Lees dan mijn 9 tips voor een stedentrip Verona met 9 leuke restaurants!
Andere wijnreizen?
Check de blogs over wijnreizen naar:
Voor deze pers wijnreis ontving Wijntjes met Esther een uitnodiging
Als wijnliefhebber wil je vast geen update missen. Zorg daarom dat je wijnblog Wijntjes met Esther ook via Facebook, Twitter en/of Instagram volgt en schrijf je in voor de nieuwsbrief! En heb je vrienden/collega’s/bekenden waarvoor dit artikel ook interessant kan zijn? Vergeet het dan niet te delen via social media! Bedankt alvast daarvoor!
Wijnliefhebber, kaasfan en oprichter van Wijntjes met Esther en intussen ondernemer in de wijn. Schrijft hier regelmatig over wijn, leuke restaurants en gave evenementen. Gek op Riesling maar probeert ook graag iets nieuws en onbekends. Meest recent bezochte wijngebied: de Bourgogne in Frankrijk en Piemonte in Italie! Cheers!