Toffe tips voor je wijnreis naar de Elzas

Maandag 6 juli was ik jarig. Totaal onverwachts kreeg ik van mijn vriend de vraag om in 5 minuten mijn koffer te pakken. We gaan namelijk op wijnreis naar de Elzas! Super tof natuurlijk, maar eigenlijk zijn verrassingen helemaal niets voor mij. Normaal kan ik avonden websites, Google Maps en Socials afstruinen om de leukste plekjes te vinden. Deze keer had ik daar alleen tijdens de autorit nog een beetje tijd voor. Podcasts en blogs van andere wijnliefhebbers hebben enorm geholpen. Wat was het top! In deze blog neem ik je mee naar de Elzas en geef ik uiteraard weer een aantal tips.

Wijngebied Elzas

Eerst even wat toelichting over het wijngebied. Het wijngebied heeft de naam Elzas in het Nederlands, Elsass in het Duits en voor de Fransen is het Alsace. Dit prachtige wijngebied ligt in het noordoosten van Frankrijk. Het is een langwerpig gebied en het ligt vlak bij de Duitse grens. De Routes des Vins d’Alsace is ongeveer 170 kilometer lang en begint in Marlenheim en loopt door tot Thann. Vanuit Rotterdam is Marlenheim ongeveer 5,5 uur rijden.

Ondanks dat de Elzas noordelijk is gelegen, heerst er toch een warm klimaat. Er zijn jaarlijks ruim 1800 zonuren en de Vogezen houden onweer, regen en slecht weer tegen. De bodem is ontzettend gevarieerd. Er is zandsteen, kalk, klei, graniet en allerlei soorten leisteen. Er zijn dus grote smaakverschillen, ook bij wijnen van dezelfde druivenrassen.

Wat we direct bij aankomst in de Elzas zagen is dat het gebied op Duitsland lijkt. Ik zal je niet vermoeien met geschiedenisles maar het gebied is jarenlang heen en weer geslingerd tussen de Duitsers en Fransen. De meeste wijnboeren en bewoners zijn dus ook tweetalig. Ook in de dorpjes zie je Duitse bouwstijlen.

De eerste stop in Dessenheim

Onze eerste accommodatie Gîtes des Jardins lag in het zuiden van de Elzas. We hadden een tof huis met jacuzzi in Dessenheim. Het was toch nog wel een flinke autorit dus bij aankomst waren we blij verrast dat er een fles Crémant d’Alsace koud lag. In het dorpje Dessenheim is verder niet veel te doen, maar het was wel een goede uitvalsbasis voor een bezoekje aan Wijnhuis Cattin en een heerlijke lunch aan het water (Petit Venise) in het stadje Colmar. Cattin heeft overigens een prachtig dakterras waar je wijn kunt drinken en lekkere borrelplanken kunt bestellen.

Crémant d’Alsace

Wist jij al dat 25% van alle wijnen die geproduceerd worden in de Elzas Crémant is? Crémant is een betaalbaar alternatief voor Champagne. Ook bij Crémant d’Alsace wordt de méthode traditionnelle toegepast. Tijdens onze trip uiteraard veel verschillende varianten geproefd. Je hebt Crémants met flink wat restzoet, rosé Crémants van Pinot Noir maar ook veel witte (droge) blends. Persoonlijk vond ik vooral de droge Blanc de Blanc varianten lekker. Bijkomend voordeel; de meeste Crémants d’Alsace zijn maar tussen de €10 en €20 euro, inladen dus! Chardonnay wordt in de Elzas overigens bijna uitsluitend voor Crémants gebruikt. Wijnboeren mogen Chardonnay namelijk niet onder AOC Alsace labelen.

 Onze tweede accommodatie in Beblenheim

Onze tweede accommodatie Résidences Kanzel lag in Beblenheim. Dit was toch wel mijn persoonlijke favoriet (en te zien op de foto bovenaan dit artikel). Super ruime kamer, een zwembad en een ongelofelijk uitzicht op de wijngaarden vanaf je eigen balkon. Ik kon wel uren op dit balkon genieten van het uitzicht met lekkere hapjes en wijnen. Deze accommodatie was ook nog super centraal gelegen. We konden naast Beblenheim zelfs te voet naar de dorpjes Mittelwihr en Zellenberg. De dorpjes waren te bereiken middels een prachtige wandeling tussen de wijngaarden. Nog gezelliger; bij deze wijnhuizen kon ook mijn vriend de geproefde wijntjes doorslikken. In ongeveer 10 minuten waren we trouwens ook al bij de dorpjes en wijnhuizen in Ribeauvillé en Bergheim.

Focus op witte wijnen

Bijna alle stille wijnen (zeker 90%) die je in de Elzas kunt proeven en kopen zijn wit. De meeste stille wijnen bestaan uit één druivenras. De naam van het druivenras is vaak ook de naam van de wijn. Er zijn vooral veel geurige en uitgesproken druivenrassen aangeplant en ze hebben vaak een ‘mollig’ karakter. Voor de witte wijnen wordt weinig met hout gewerkt, de meeste wijnen rijpen op RVS. Druivenrassen waar stille wijnen van worden gemaakt zijn: Pinot Blanc, Pinot Gris, Riesling, Sylvaner, Muscat, Gewürtztraminer en Pinot Noir.

Er zijn 51 Grand-cru wijngaarden (bron) in de Elzas. Deze wijngaarden hebben een uitzonderlijke ligging en bijzondere bodems. De plaats van herkomst is heel duidelijk te proeven. In principe worden Grand-cru wijnen alleen van Riesling, Pinot Gris, Gewürtztraminer en Muscat gemaakt.

Proeven maar

Er zijn ontzettend veel wijnhuizen in de Elzas. Kiezen was dus nog niet zo makkelijk. Tijdens onze trip hebben we de wijnhuizen Cattin, Horcher, Baumann-Zirgel, Marcel Deiss en Fernand Engel bezocht. Bij aanvang wordt vaak gevraagd wat je smaak is. Droge- of fruitige (zoete) wijnen. Vervolgens kan je (gratis) het volledige assortiment proeven. Het was trouwens niet nodig om bij deze wijnhuizen te reserveren.

Cattin vonden wij wat tegenvallen, de begeleiding was wat stijfjes en voor ons overheerste het restzoet in de (volgens de medewerker droogste) wijnen. Wat ik persoonlijk wel tof vond was dat ik er halve flesjes kon kopen. Horcher is een echt familiebedrijf. De zoon vond dat wij écht alles moesten proeven en vol trots heeft hij een rondleiding door de kelder en wijngaarden gegeven. Deze wijnen hebben een leuke prijs-kwaliteit verhouding.

Bij Baumann-Zirgel hebben we vooral veel Riesling geproefd. Hier werden de verschillen in terroir goed duidelijk. De moeder van het gezin heeft ons vol passie uitleg gegeven over het harde werken in de wijngaard. Wist jij bijvoorbeeld al dat in de Elzas vaak paarden worden gebruikt in de wijngaard? Het is voor machines vaak te stijl en deze machines kunnen de bodem te veel aandrukken.

Bij Fernand Engel ging de proeverij snel en hebben we juist veel zoetere (dessert)wijnen geprobeerd. We zijn toen volledig voor de Gewürtztraminer (Selection des Grains Nobles) gevallen. Ons bezoek aan Domaine Marcel Deiss was favoriet.

De uitzondering van de Elzas

Domaine Marcel Deiss ligt in Bergheim, in het hart van het Ribeauvillé-gebied. De wijnen van Marcel Deiss zijn biodynamisch, afkomstig van 32 hectare en ontzettend origineel. Zoals aangegeven zijn er in de Elzas voornamelijk wijnen van één druivenras. Marcel Deiss doet het anders. Hij brengt verschillende druivenrassen samen in de wijngaard en focust zich volledig op de smaak van het terroir. Tijdens ons bezoek hebben we bijna alle wijnen kunnen proeven.

Heel gaaf was dat we ook veel wijnen van dezelfde druivenrassen maar een andere heuvel (terroir) naast elkaar konden proeven. Wat een verschil! Bodem heeft echt veel impact op de smaak. Het personeel geeft super goede uitleg bij de proeverij en laat op een scherm precies zien waar de Grand-cru wijngaarden liggen. Zellenberg 2017, Engelgarten 2016 en Burlenberg 2016 zijn in de achterbak mee naar Rotterdam gegaan.  Nu wachten tot een geschikt moment en leuk gezelschap om deze mooie flessen open te maken.

Vendages Tardives en Selection des Grains Nobles

Bijna alle wijnhuizen hebben ook wijnen met Vendages Tardives (late oogst) of Selection des Grains Nobles (edele rot) in het assortiment. De Grains Nobles zijn zoetere wijnen van druiven die zijn aangetast door pourriture noble. Het vocht verdampt uit de druif, met een toename van suiker, aroma’s en smaakstoffen als gevolg. Omdat wij meer van droog houden, hebben wij niet bij alle wijnhuizen deze wijnen geproefd.

Nog een paar afsluitende tips

Tip 1: Er is super veel te ontdekken in de Elzas, kies daarom verschillende accommodaties in verschillende dorpjes. Ook een echte aanrader voor alle wijnliefhebbers; boek een kamer met uitzicht op de wijngaarden en de Vogezen. Dat uitzicht vergeet je nooit meer.

Tip 2: Ontdek de verschillen in terroir. De wijnen uit dit gebied zijn ontzettend terroir gedreven. Proef hetzelfde druivenras van verschillende bodems naast elkaar. Wat ik persoonlijk ook erg leuk vond was om de betreffende ‘berg’ bij de wijn te zien. Dan weet je precies waar je glas vandaan komt. Op onderstaande foto’s zie je bijvoorbeeld de Grand-cru wijngaard Mandelberg en de wijn Mandelberg van Domaine Baumann Zirgel.

Tip 3: Bezoek ook de leuke stadjes en dorpjes in de omgeving. De mensen zijn super aardig en je kan vrij goedkoop Tarte Flambe (natuurlijk met Pinot Blanc), eendenborst, kazen, foie gras en andere lekkernijen eten. De lunch- en dinertijden zijn wel vrij strikt. Lunchen tussen 12.00 en 14.00 uur en dineren tussen 19.00 en 21.00 uur is gebruikelijk. Voorkom teleurstelling en reserveer vooraf een tafeltje. Nog meer cultuur snuiven? Je kan wandelen bij Kasteel Haut-Koningbourg en je hebt er een prachtig uitzicht!

En tot slot; zorg voor voldoende ruimte in de achterbak, zodat je alle aanwinsten mee naar huis kunt nemen. Bijna alle wijnen zijn goed betaalbaar en veel wijnen kunnen ook nog eens goed ouderen. Veel plezier!

Meer wijnreizen

Nog meer inspiratie op doen qua wijnreizen? Op Wijntjes met Esther kun je ook tips vinden voor je wijnreis naar:

• Sicilië. Lees deze blogs voor meer info:5x Waarom Sicilië de perfecte reisbestemming is en Siciliaanse wijn proeven? 3x te gekke wijnhuizen op Sicilië!
• Italië is natuurlijk een geweldig wijnland. Drie mooie gebieden daar die ik je verder nog kan aanraden zijn; Piemonte, Alto Adige en Valpolicella.
• Duitsland. Ga bijvoorbeeld naar de Ahr of de Moezel.

Benieuwd naar de verdere (wijn) avonturen van Tessy? Volg haar dan via Instagram account Klein Druifje. Of lees haar eerdere gastblogs: Hongaarse wijnmakers, van alle markten thuis en Portugese wijn, veel meer dan Port

Als wijnliefhebber wil je vast geen update missen. Zorg daarom dat je wijnblog Wijntjes met Esther ook via Facebook en/of Instagram volgt en schrijf je in voor de nieuwsbrief! En heb je vrienden/collega’s/bekenden waarvoor dit artikel ook interessant kan zijn? Vergeet het dan niet te delen via social media!